Kim jest tłumacz przysięgły?

Dokumenty formalne, np. umowy, akty, świadectwa, dyplomy, odgrywają doniosłą rolę w życiu każdego człowieka. Bez nich załatwienie wielu spraw urzędowych nie miałoby racji bytu, trudno byłoby też zmienić pracę czy przystąpić do postępowania sądowego. Gdy zachodzi konieczność przetłumaczenia ich na inny język, np. w przypadku chęci zawarcia międzynarodowego małżeństwa, wówczas konieczny jest udział tłumacza przysięgłego. O jego roli będzie traktował niniejszy artykuł.

Kim jest i czym zajmuje się tłumacz przysięgły?

Tłumacz przysięgły to osoba, która posiada uprawnienia do wykonywania tłumaczeń poświadczonych, czyli takich, które posiadają moc prawną. Tłumacze przysięgli są zazwyczaj powoływani przez odpowiednie władze. W naszym kraju jest to Ministerstwo Sprawiedliwości. Tłumacz przysięgły musi zdać egzamin z terminologii prawnej i ekonomicznej, aby uzyskać licencję. Tłumacze przysięgli zajmują się tłumaczeniem dokumentów urzędowych, takich jak akty notarialne, umowy, świadectwa, dokumenty sądowe, a także różnego rodzaju pisma potrzebne w postępowaniach administracyjnych. Ich tłumaczenia są zazwyczaj wymagane w sytuacjach, gdy dokumenty muszą być uznane w innym kraju lub przez instytucje publiczne. Tłumacze przysięgli mają również obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej i winni przestrzegać etyki zawodowej. W Polsce tłumacze przysięgli są wpisani na listę prowadzoną przez Ministerstwo Sprawiedliwości, co daje im formalny status i odpowiednie uprawnienia.

Kto może zostać tłumaczem przysięgłym?

Tłumacz przysięgły to osoba, która posiada uprawnienia do wykonywania tłumaczeń dokumentów urzędowych, takich jak akty stanu cywilnego (tłumaczenie aktu urodzenia, zawarcia związku małżeńskiego, zgonu), umowy czy inne dokumenty wymagające potwierdzenia ich autentyczności. Tłumaczenia te są często wymagane w procesach administracyjnych, sądowych lub w sytuacjach, gdy dokumenty muszą być przedstawione w innym języku w kontekście prawnym. Aby zostać tłumaczem przysięgłym w Polsce, należy spełnić kilka wymagań:

• Trzeba posiadać wykształcenie wyższe drugiego stopnia, najlepiej filologiczne lub związane z językiem, w którym chce się tłumaczyć.
• Należy wykazać się biegłą znajomością języka, w którym będzie się tłumaczyć, oraz znajomością języka polskiego.
• Konieczne jest również zdanie wymagającego egzaminu na tłumacza przysięgłego. Egzamin ten sprawdza zarówno umiejętności tłumaczenia ustnego jak i pisemnego, przede wszystkim w kontekście terminologii prawnej i ekonomicznej.
• Osoba chcąca pracować w tym zawodzie nie może być osobą karaną. 

Po zdaniu egzaminu przyszły tłumacz składa przysięgę przed sądem, co formalizuje jego status. Po spełnieniu tych wymagań tłumacz przysięgły zostaje wpisany na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministerstwo Sprawiedliwości i może rozpocząć wykonywanie zawodu.

Jak wygląda egzamin na tłumacza przysięgłego? 

Egzamin na tłumacza przysięgłego składa się z dwóch części: pisemnej i ustnej. Część pisemna obejmuje tłumaczenie tekstów z języka obcego na język polski oraz z języka polskiego na język obcy. Teksty mogą dotyczyć różnych dziedzin, takich jak prawo, ekonomia, technika czy medycyna. Część ustna polega na tłumaczeniu w czasie rzeczywistym, gdzie kandydat ma obowiązek wykazać się umiejętnością tłumaczenia ustnego oraz znajomością terminologii branżowej. Zanim jednak dojdzie do egzaminu, należy złożyć stosowny wniosek do Ministerstwa Sprawiedliwości, dołączając wymagane dokumenty, takie jak dyplom ukończenia studiów oraz potwierdzenie znajomości języków.

Czym charakteryzuje się odpowiedzialność zawodowa tłumacza przysięgłego?

Odpowiedzialność zawodowa tłumacza przysięgłego jest zagadnieniem istotnym w kontekście wykonywania jego obowiązków. Tłumacz przysięgły, jako osoba zaufania publicznego, ma obowiązek zapewnienia wysokiej jakości tłumaczeń oraz przestrzegania zasad etyki zawodowej. Oto kilka kluczowych aspektów jego odpowiedzialności:

• Odpowiedzialność cywilna – tłumacz przysięgły ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone w wyniku błędów w tłumaczeniach. Jeśli tłumaczenie jest nieprawidłowe i prowadzi do strat finansowych lub innych negatywnych konsekwencji dla klienta, tłumacz może być zobowiązany do naprawienia szkody. Z tego względu zwykle wykupuje ubezpieczenie OC.
• Odpowiedzialność karna – w przypadku, gdy tłumacz przysięgły dokonuje fałszywego tłumaczenia lub oszustwa, może ponosić odpowiedzialność karną. Fałszowanie dokumentów lub świadome wprowadzenie w błąd może skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi.
• Odpowiedzialność etyczna – tłumacze przysięgli są zobowiązani do przestrzegania zasad etyki zawodowej, co obejmuje m.in. zachowanie poufności informacji, które uzyskują w trakcie wykonywania swoich obowiązków oraz unikanie konfliktu interesów. 
• Wymagania formalne – tłumacz przysięgły musi widnieć w odpowiednim rejestrze oraz posiadać stosowne uprawnienia, tj. powinien być mianowany przez Ministra Sprawiedliwości RP i nie może być zawieszony w tych przywilejach. Niezastosowanie się do wymogów formalnych, np. nieuzasdniona odmowa wykonania tłumaczenia dla jednostki administracji publicznej, takiej jak sąd, prokuratura czy policja, może prowadzić do utraty uprawnień oraz innych niemiłych dla tłumacza konsekwencji. 
• Nadzór i kontrola – tłumacze przysięgli mogą podlegać nadzorowi ze strony instytucji odpowiedzialnych za regulację zawodu, co oznacza, że ich praca może podlegać walidacji pod kątem jakości oraz zgodności z obowiązującymi normami prawnymi.

Podsumowując, odpowiedzialność zawodowa tłumacza przysięgłego (patrz tutaj: biuro tłumaczeń przysięgłych) jest wieloaspektowa i obejmuje zarówno kwestie cywilnoprawne, karne, jak i etyczne. Właściwe wykonywanie obowiązków zawodowych jest kluczowe dla utrzymania statusu osoby zaufania publicznego oraz dobrej reputacji w zawodzie.